ορμώμενος από την πράσινη αρχιτεκτονική προσέγγισε «εμπράκτως» τις αρχές και τις προτάσεις της αστικής οικολογίας.

«Πολύ συχνά με προτρέπουν να αφήσω την πόλη και να κάνω ένα μεγάλο αγρόκτημα στην περιφέρεια, ωστόσο το ζητούμενο είναι ακριβώς αυτό: να κατορθώνει κανείς να ζει οικολογικά μέσα στον αστικό ιστό, οι άνθρωποι όσο εξαπλώνονται χωροταξικά αυξάνουν το οικολογικό τους αποτύπωμα μέσω της συνεχούς χρήσης μεταφορικών μέσων», τονίζει. Υπό αυτήν την έννοια, «η Νέα Υόρκη, όπου ο πληθυσμός της ζει τόσο “συμπυκνωμένα” είναι η πιο οικολογική πόλη».

Το πείραμα, που αποφάσισε να κάνει σε ιδιόκτητο χώρο του, είχε στόχο να φέρει τη φύση στην πόλη. Προτεραιότητά του, ωστόσο, δεν ήταν μόνο η δημιουργία ενός κήπου και η εκτροφή οικόσιτων ζώων, αλλά η ορθή διαχείριση αυτού του οικοσυστήματος. «Τα λαχανικά που το σούπερ μάρκετ κάθε μεσημέρι αφήνει στον κάδο, τα συλλέγουμε και τα δίνουμε στα ζώα μας ως ζωοτροφή»  εξηγεί στην «Κ» ο κ. Ζαρμπής, που δίνει δείγματα... αγροτικής γραφής καθημερινώς στη φάρμα αλλά την ευθύνη για τις καθημερινές εργασίες (πότισμα, κλάδεμα, άρμεγμα, καθάρισμα, συγκομιδή κ.ά.) έχει ένας στενός του συνεργάτης.

Ο λαχανόκηπος έχει φυτευθεί πάνω σε εγκιβωτισμένα παρτέρια, ενώ τα καρποφόρα δένδρα βρίσκονται σε μεγάλες γλάστρες. «Η μακροημέρευση των καρποφόρων απαιτεί γνώση και εμπειρία» διευκρινίζει, αλλά «με τον λαχανόκηπο είναι πιο εύκολα τα πράγματα». Ωστόσο, καθώς δεν χρησιμοποιεί καθόλου φυτοφάρμακα, οι απώλειες στην παραγωγή συχνά είναι μεγάλες. «Πηγαίνω και εγώ στον μανάβη πού και πού», αλλά βεβαίως έχει ανέβει ο... πήχυς του στη γεύση. «Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στην ντομάτα του κήπου μου και σε εκείνην της αγοράς» λέει. Ο τρόπος καλλιέργειας παίζει καταλυτικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. «Εγώ χρησιμοποιώ σπόρους από αυτόχθονες ποικιλίες και όχι υβρίδια». Ανοστο χαρακτηρίζει και το κοτόπουλο που δοκιμάζει σε εστιατόρια και ταχυφαγεία.

«Πολλοί φίλοι επισκέπτονται τη φάρμα μου μαζί με τα παιδιά τους, ενώ ακόμα περισσότεροι μου ζητούν οδηγίες για να στήσουν κάτι παρόμοιο» αποκαλύπτει στην «Κ» ο κ. Ζαρμπής. Η συμβουλή του; Απλή και βιωματική: «Προχωράει κανείς βλέποντας και κάνοντας. Ο λαχανόκηπος, όπως και τα αρωματικά φυτά είναι το πιο εύκολο υλοποιήσιμο σχέδιο και μπορεί να γίνει ακόμα και στο μπαλκόνι». Αλλά και σε διαμέρισμα μπορεί να τοποθετηθεί ένα μικρό κοτέτσι με μια ή δύο κότες. «Κυκλοφορούν πλέον στην αγορά τέτοιες ξύλινες κατασκευές και αν πάρει κανείς κότες που κάνουν ήδη αυγά, σε μικρό διάστημα θα έχει καθημερινά φρέσκα αυγά». Οποιος, πάντως, φλερτάρει με την ιδέα να αποκτήσει φάρμα για να εξοικονομήσει χρήματα, ο κ. Ζαρμπής μάλλον θα τον «προσγειώσει». «Δεδομένων των απωλειών η παραγωγή συχνά μου κοστίζει πάρα πολύ» διευκρινίζει αλλά καταλήγει τονίζοντας ότι «ουσιαστικά είναι ένα χόμπι που σου δίνει τη δυνατότητα να ελέγχεις εν πολλοίς τι τρως».

της Ιωάννας Φωτιάδη

Καθημερινή

.

οποίοι χάρισαν τη νίκη στη θεά Αθηνά και την ελιά που επέλεξε να δωρίσει στην πόλη.
Ο θυμός του Ποσειδώνα για την υποτίμηση του πολύτιμου δώρου κυνηγάει από τότε τους κατοίκους της πόλης που υπέφεραν από έλλειψη νερού.

Οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου ανάλογα με τα μέσα κάθε εποχής, έκαναν κατά καιρούς διάφορες προσπάθειες για να εξασφαλίσουν νερό.

Στην αρχαιότητα, η λειψυδρία ανάγκασε τον νομοθέτη Σόλωνα να θεσπίσει ειδικό νόμο για την κατανάλωση νερού, που διατήρησε και αργότερα ο Πεισίστρατος. Μάλιστα, για την τήρηση του νόμου είχε θεσπιστεί ειδική επιτροπή που επέβαλε πρόστιμα στους υπερκαταλανωτές.
Οι Αθηναίοι κατασκεύασαν υδραγωγεία, πηγάδια, δημόσιες βρύσες, δημιούργησαν ακόμα και το επάγγελμα του νερουλά στη σύγχρονη εποχή, που γυρνούσε στις γειτονιές και πουλούσε νερό.

Στο άκουσμα της φωνής του νερουλά, οι νοικοκυρές έτρεχαν να προμηθευτούν λίγο νερό

Οι προσπάθειες αυτές έλυναν μόνο παροδικά το πρόβλημα και όταν μετά τη μικρασιατική καταστροφή ο πληθυσμός της Αττικής πολλαπλασιάστηκε, η ανάγκη για υδροδότηση της περιοχής έγινε επιτακτική.

Η σύμβαση που υπογράφτηκε το 1925 μεταξύ του ελληνικού δημοσίου, της αμερικανικής εταιρίας ΟΥΛΕΝ και της Τράπεζας των Αθηνών για χρηματοδότηση υδροδοτικών έργων, ήταν το πρώτο βήμα για να ξεδιψάσει η Αττική.
Τότε δημιουργήθηκε και η Ελληνική Εταιρία Υδάτων με κύρια αρμοδιότητά της την εποπτεία των έργων. Το μεγαλύτερο από τα έργα αυτά ήταν το φράγμα του Μαραθώνα.

Η κατασκευή του φράγματος που ξεδίψασε την Αττική

Τρία χρόνια χρειάστηκαν (1926-1929) για να ανεγερθεί το φράγμα του Μαραθώνα το οποίο δημιούργησε την ομώνυμη τεχνητή λίμνη στη συμβολή των χειμάρρων Χαράδρου και Βαρνάβα.
Η κατασκευή του τοξωτού φράγματος απασχόλησε σχεδόν 2.000 άτομα στα οποία είχε παραχωρηθεί δωρεάν στέγαση και σίτιση.
Τα μέσα της εποχής δεν επέτρεπαν στους εργάτες να επιστρέφουν καθημερινά στα σπίτια τους στην Αθήνα κι έτσι παρέμειναν στην περιοχή του Μαραθώνα, μέχρι την ολοκλήρωση του έργου.

Η επένδυσή του φράγματος εξ ολοκλήρου από πεντελικό μάρμαρο, όμοιο με αυτό του Παρθενώνα, είναι παγκόσμια αποκλειστικότητα. Μάλιστα, για την επεξεργασία του μαρμάρου επιστρατεύτηκαν χιλιάδες γυναίκες που δούλευαν νυχθημερόν.
Για την ολοκλήρωση του έργου κατασκευάστηκε μια σήραγγα μήκους 13,4 χιλιομέτρων μέσω της οποίας θα μεταφέρονταν το νερό από το Μαραθώνα στην Αθήνα.

Η σήραγγα αυτή είναι γνωστή ως σήραγγα του Μπογιατίου και κατέληγε στη σημερινή περιοχή του Αγίου Στεφάνου και της Άνοιξης.  Για τη διάνοιξη της σήραγγας εργάστηκαν περίπου 450 άτομα.
Προκειμένου να υδροδοτείται σωστά η σήραγγα, κατασκευάστηκε ένας μαρμάρινος πύργος, που έλεγχε μέσω ειδικών βανών, την τροφοδοσία της σήραγγας με νερό.

Τα εγκαίνια από τον ελευθέριο Βενιζέλο και το μνημείο-αντίγραφο του ναού των Δελφών

Λίγο πριν ολοκληρωθεί το φράγμα, στήθηκε στη βάση του ένα μνημείο. Ο ναός που υπάρχει μέχρι σήμερα είναι αντίγραφο του ναού που έχτισαν οι Αθηναίοι στους Δελφούς μετά τη νίκη τους στη Μάχη του Μαραθώνα και συμβολίζει τη νίκη των σύγχρονων Αθηναίων στη μάχη με τη λειψυδρία.

Το μνημείο στο φράγμα του Μαραθώνα

Όταν το έργο ήταν έτοιμο, ο Ελευθέριος Βενιζέλος μετρούσε ήδη ένα χρόνο ως πρωθυπουργός της Ελλάδας, αφού είχε κερδίσει με το κόμμα των Φιλελευθέρων τις εκλογές της 19^ης Αυγούστου του 1928.

Έτσι στις 20 Οκτωβρίου 1928 παρουσία και του προέδρου της δημοκρατίας Ναύαρχου Κουντουριώτη, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος εγκαινίασε το μεγάλο αυτό έργο και «ξεδίψασε» την Αττική.

Σήμερα ο Μαραθώνας εξυπηρετεί ένα μικρό ποσοστό της υδροδότησης της Αττικής, μαζί με τον Μόρνο και την Υλίκη.
Το φράγμα και η λίμνη είναι επισκέψιμα και προσφέρονται για βόλτα κοντά στην Αθήνα.
Τα σκαλοπάτια του φράγματος χρησιμοποιήθηκαν σαν σκηνικό στην κινηματογραφική ταινία «η Υπολοχαγός Νατάσα» με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ, στη σκηνή που σκοτώνεται ο Ορέστης (Παπαμιχαήλ).

mixanitouxronou.gr

.

μια επαναληπτική διαδικασία κι αυτό είναι το ωραίο που συμβαίνει κάθε καλοκαίρι σε αυτή την προνομιακή πλευρά της βορειοανατολικής Αττικής, πολύ κοντά σε δημοφιλείς παραθεριστικούς προορισμούς όπως ο Ωρωπός και ο Κάλαμος. Οι διοργανωτές φροντίζουν ο επόμενος περίπατος να διαφέρει από αυτόν της προηγούμενης χρονίας, έτσι ώστε να ανανεώνεται το ενδιαφέρον και να μπορούν να επιστρέψουν οι περιηγητές των πρώτων ξεναγήσεων. Με αυτόν τον τρόπο πάντα υπάρχει κάτι για τον καθένα, νεοφώτιστο και μη.

Την Κυριακή 3 Αυγούστου, στις 11 το πρωί, μέλη της Monumenta, μαζί με φίλους του επίσης δραστήριου «Διαζώματος» και αφού εξασφάλισαν τη συνεργασία της Β΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και των τοπικών συλλόγων Αγίας Βαρβάρας και Καλάμου, διοργανώνουν μια ακόμη περιήγηση σε ένα από τα πιο όμορφα και πιο ατμοσφαιρικά αρχαία ιερά της Αττικής.

Τι προβλέπει το πρόγραμμα της Κυριακής: μέλη της Monumenta και του Σωματείου «Διάζωμα» θα μιλήσουν για την ιστορία του ιερού, του μαντείου και του θεραπευτηρίου του Αμφιαρείου, για τα έργα προστασίας και ανάδειξης που πραγματοποιούνται, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μνημεία, αλλά και τους τρόπους που οι πολίτες μπορούν να συμβάλουν στην προστασία τους.

Το Αμφιάρειο του Ωρωπού βρίσκεται σε μια μικρή κοιλάδα νοτιοδυτικά της Σκάλας Ωρωπού, το Μαυροδήλεσι, που τη διασχίζει ένα ξερό ποτάμι το οποίο οι αρχαίοι ονόμαζαν Χαράδρα. Η πρόσβαση στην περιήγηση της Κυριακής (που είναι δωρεάν) είναι δυνατή μόνο με αυτοκίνητο. Η συνάντηση θα γίνει στην είσοδο του χώρου. Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε στο τηλέφωνο 6973308857.

Καθημερινή

.

… προϊστορικά κόκκινα τραπέζια.

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς.

Αλλά η περιοχή έγινε πασίγνωστη για τα περίφημα σεπαρέ της, τις περίεργες και απλοϊκές εκείνες ερωτικές φωλιές της «λιχούδικης ερωτομανίας», όπως εύστοχα έγραψε ο Δημήτρης Χατζόπουλος. Γνωστότερο όλων το περίφημο στις λαϊκές τάξεις ερωτικό κέντρο «Πέντε Φ» (φωτογραφία).

Όλη η έκταση, μεταξύ του Νέου και του Παλαιού Φαλήρου, αποτελούσε έναν ιδιαίτερο κόσμο, ο οποίος δεν είχε καμία σχέση με τον άλλον. Έτσι, μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι υπήρχαν τελικά τρία Φάληρα: Το Παλαιό, το Νέο και το Νεότερο ή το Μέσον… Η εικόνα της περιοχής, όπως και συνέβη σε δεκάδες περιπτώσεις στην Αττική, άλλαξε το 1922, μετά την απόφαση της διοίκησης να εγκαταστήσει στην ανατολική πλευρά της περιοχής περίπου τέσσερις χιλιάδες πρόσφυγες.

Ανεγέρθηκαν περισσότερα από 415 παραπήγματα και προστέθηκαν νέες μορφές διασκέδασης.
Πάντως, οι πολυπληθέστερες συγκεντρώσεις σημειώνονταν στο λατρεμένο Νέο Φάληρο που είχε τη δική του ιστορία και τις αναμνήσεις του. Το Φάληρο που μάγευε από τη σκηνή του θεάτρου του η Λασσάλ και ξετρέλαινε τον κόσμο η Μινέλη. Το Φάληρο όπου λατρεύτηκαν και αγαπήθηκαν τόσες καλλονές. Οι Αθηναίοι το προτιμούσαν. Ο καθένας τους σχεδόν είχε και από μία ανάμνηση και από ένα κομμάτι της ζωής του θαμμένο στην αμμουδιά του.
Εκεί οι νύχτες περνούσαν γεμάτες γλύκα, δροσιά και φως, με τις δειλές συνομιλίες των ερωτευμένων ζευγαριών και με τις δυνατές συζητήσεις των αδιάφορων.

http://mikros-romios.gr/

.

δεκάδες χιλιάδες των προσφύγων που είχαν ακουμπήσει τα όνειρά τους στην αττική γη και βρέθηκαν στη δίνη της μεγάλης οικονομικής κρίσης των αρχών της δεκαετίας 1930. Το πλούσιο προσφυγικό στοιχείο, με τα ήθη και τα έθιμά του αντιμετώπιζε με τους δικούς του τρόπους την καθημερινότητα του καλοκαιριού και έδινε τη δική του εικόνα στην ελληνική πρωτεύουσα.

του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.

Μια εικόνα που διέσωσε με τα κείμενά του ο δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας Διονύσιος Δεβάρης (1884-1955) και σκίτσαρε ο σπουδαίος και ευαίσθητος Μίμης Βιτσώρης (1902-1945). Βρέθηκαν πριν από ογδόντα χρόνια στη λεωφόρο Αλεξάνδρας η οποία φάνταζε ως ένας είδος παραπετάσματος που χώριζε δύο κόσμους. Από τη μία πλευρά η εξευρωπαϊσμένη Αθήνα και από την άλλη οι προσφυγικοί συνοικισμοί.

H αυλή με τις λεύκες και το πάλκο της, σκίτσο Μίμη Βιτσώρη.

Το τραμ της οδού Ιπποκράτους αποβίβαζε πολλούς στο «Ζυθεστιατόριον» του Μουρούζη της λεωφόρου Αλεξάνδρας, όπου τους ανέμενε στα λευκά ντυμένος ο λυγερός ιδιοκτήτης του. Μεγαλοπρεπής, με ύφος τουλάχιστον απόστρατου στρατηγού, καθόταν στον πάγκο και έδινε τις μάρκες ελέγχοντας τα ποτά και τα φαγητά που μετέφεραν τα γκαρσόνια. Από το βάθος ακουγόταν η ανατολίτικη ορχήστρα και το παθητικό τραγούδι της Ρόζας Εσκενάζυ, της Εβραίας Θεσσαλονικιάς που άνοιγε τις πύλες της Ανατολής, έχοντας ως παραστάτες τον Τουμπούλη με το ούτι του και τον Λάμπρου με τη λύρα του. Όπως ήταν επόμενο η ανατολίτικη ορχήστρα συγκέντρωνε τα λαϊκά στρώματα, τα οποία κατέφθαναν με τα πόδια για να τραγουδήσουν και συχνά να μπλεχτούν σε καβγάδες.
Στο κέντρο «Ο Πατέρας» των αδελφών Τσούβαλη, ο αέρας ήταν πιο ζωηρός και παιχνιδιάρης. Τέσσερις πελώριες λεύκες κυριαρχούσαν στον χώρο μαζί με το λαϊκό πνεύμα και το λαϊκό χρώμα. Πλήθος κόσμου, πολλοί όρθιοι, γέροι πρόσφυγες με βράκες και ψηλούς μαύρους σκούφους και γριούλες με μαύρα άκουγαν τη φωνή που φαινόταν να έρχεται από τα βάθη του παρελθόντος. Από μια μικρή παράγκα ανάπηρου φαινόταν να βγαίνει ολόκληρος κόσμος. Υπαίθριο ζυθεστιατόριο και στο βάθος ένα πάλκο με τρεις πλευρές ντυμένες με πανί από χτυπητά χρώματα. Στη σκηνή, με κόκκινο μεταξωτό ντεκολτέ, η Μαρία Μπρουσαλιά (αργότερα Καναροπούλου), η περίφημη «Τουρκαλίτσα».

Λίγα βήματα πιο πάνω το αστέρι του ανατολίτικου τραγουδιού. Στη «Λεύκα» του Ν.Α. Λεφάκη τραγουδούσε η Μαρίκα Φραντζεσκοπούλου πιο γνωστή ως Μαρίκα η Πολίτισσα. Μαζί της ο συνθέτης Ιωάννη Δραγάτσης, ο οποίος με το παρατσούκλι Ογδοντάκης είχε γράψει στην Πολίτισσα πολλά τραγούδια και ανάμεσά τους το περίφημο «Χασαπάκι». Η φήμη τους ήταν πανελλήνια αφού οι φωνές τους είχαν πλέον αποτυπωθεί στις φωνογραφικές πλάκες. Η Μαρίκα είχε κατακτήσει την Ανατολή με τις περιοδείες της και τραγουδούσε με ευχέρεια σε τρεις γλώσσες: ελληνικά, αραβικά και τουρκικά. Τραγουδούσε με άνεση, χωρίς ερασιτεχνικά τσακίσματα, μεταδίδοντας την ψυχή της Ανατολής. Έχοντας ηχογραφήσει τραγούδια σχεδόν σε όλες τις φωνογραφικές εταιρείες, η Μαρίκα ήταν από τις γυναίκες που είχαν τη σιγουριά του «κατακτητή» και την ασφάλεια των υλικών αγαθών. Επαρχιώτες έφθαναν στην Αθήνα για να την ακούσουν, τόσο η παρουσία της όσο και η συμβολή της στη διαμόρφωση του ρεμπέτικου δεν έχουν ακόμη αποτελέσει αντικείμενο ιστορικής έρευνας.

mikros-romios.gr

.

τη φωνάζουν Εξάρχεια.

Βασίλειος Έξαρχος. Ξεκίνησε φτωχός απο την Κόνιτσα και έγινε σπουδαίος έμπορος στην Αθήνα. Σ΄αυτόν οφείλουν την ονομασία τους τα Εξάρχεια.Μετά τον θάνατό του,  άφησε ένα μεγάλο ποσό ως κληροδότημα στο χωριό του και οι συγχωριανοί του στην Πουρνιά τοποθέτησαν την ορειχάλκινη προτομή του στην πλατεία του χωριού τους

Όλοι ξεχνούν την ονομασία «Προάστιον» που καθιερώθηκε από τη δεκαετία του 1830, όταν μια «χούφτα» μαστόρων από τις Κυκλάδες, την Πελοπόννησο και την Ήπειρο έφτασαν στην απελευθερωμένη Αθήνα, για να συμβάλλουν στην οικοδόμηση της πρωτεύουσας. Είναι οι μάστορες και οι εργάτες που εργάστηκαν για να κτιστούν τα Ανάκτορα του Όθωνα, το Πανεπιστήμιο, το Οφθαλμιατρείο, και άλλα σημαντικά κτίρια της πόλης. Σε κάθε στενό οι κάτοικοι έδωσαν ονόματα που είχαν σχέση με την Επανάσταση, γι΄αυτό και σήμερα οι δρόμοι των Εξαρχείων έχουν ηρωικά ονόματα, όπως Τζαβέλλα, Μεσολογγίου, Μάνης, Ναυαρίνου, Βαλτετσίου, Δερβενίων, Ζαλόγγου, Νικηταρά, Μαυροκορδάτου, Γραβιάς, Κωλέττη, Λόντου κ.α. Ο μεγαλύτερος δρόμος ήταν η οδός Προαστίου, η οποία το 1928 μετονομάστηκε σε Εμμανουήλ Μπενάκη.

Τα σημερινά Εξάρχεια, όπως ήταν το 1882! Τότε η περιοχή λεγόταν «Πιθαράδικα», επειδή εκεί υπήρχαν συγκεντρωμένα εργαστήρια, που κατασκεύαζαν πιθάρια.

Το νταμάρι που έγινε ο λόφος του Στρέφη

Μέχρι και την εμφάνιση του μπακάλη Βασίλη Έξαρχου οι Αθηναίοι προσφωνούσαν τη συνοικία και Πιθαράδικα, καθώς από εκεί αγόραζαν πιθάρια για τα σπίτια τους. Την πρώτη ύλη οι πιθαράδες την προμηθεύονταν από το λατομείο που βρισκόταν στον λόφο πάνω από τα Εξάρχεια και στα χρόνια της τουρκοκρατίας ονομαζόταν Πινακωτά (παραφθορά της τουρκικής λέξης Μπινεκντάσι, που σημαίνει πέτρα ή ψηλός βράχος). Εκτός από πηλό, το νταμάρι τροφοδότησε με πέτρα σχεδόν όλα τα σπίτια που έχτισαν οι φτωχοί Αθηναίοι . Ο λόφος αποκτήθηκε από την οικογένεια του αξιωματικού Στρέφη, που κατοικούσε κοντά στο λατομείο και έτσι πήρε το όνομά του.
Μιά μέρα η σύζυγος του αξιωματικού βρήκε τα απλωμένα ασπρόρουχα κατακόκκινα από τη σκόνη του λατομείου. Η κρεβατομουρμούρα ήταν τρομερή και ο αξιωματικος αναγκαστικά έστειλε στρατιώτες να πάρουν δέντρα από τη Γεωπονική Σχολή και να τα φυτέψουν στο λατομείο. Το 1914 για άγνωστους λόγους ο λόφος απαλλοτριώθηκε από το δημόσιο και μέχρι το 1940 διαμορφωνόταν συνεχώς σε μια καταπράσινη γωνιά για τους Αθηναίους. Χάρη στην μπουγάδα της κυρίας Στρέφη, το νταμάρι έγινε ένας υπέροχος λόφος αναψυχής.

mixanitouxronou.gr

.

αντιμετωπίσει την κατάσταση.

του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.

Οπότε, τα έντονα παράπονα και το πλήθος των δημοσιευμάτων ανάγκασαν την Κυβέρνηση να λάβει μέτρα και να αναθέσει την καθαριότητα της πόλης στην Αστυνομία!

Χρησιμοποιώντας έναν νόμο της εποχής του Όθωνα που προέβλεπε την αναγκαστική εργασία των δημοτών σε έργα κοινής ωφέλειας, η Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών έβαλε σε ενέργεια ένα… διαβολικό σχέδιο. Για να καθαρίσει την πόλη χρησιμοποίησε τους δεκάδες άεργους αλλά και τους λωποδύτες που σύχναζαν στα ύποπτα στέκια. Έκανε μάλιστα και διάκριση, αφού οι άεργοι, οι οποίοι εμφανίζονταν συχνά πυκνά ζητώντας εργασία, θα πληρώνονταν για τις υπηρεσίες τους, ενώ οι λωποδύτες δεν θα πληρώνονταν μέχρι η εργασία τους να ισοψηφήσει με τις κλοπές και λωποδυσίες που έκαναν!

Η Αστυνομία έσπευσε να πραγματοποιήσει «επιχείρηση-σκούπα» συλλαμβάνοντας δεκάδες «υπόπτους δια την δημοσίαν ασφάλειαν» και οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν «δια την καθαριότητα της πόλεως». Το πρόγραμμα βρήκε σύμφωνους τους πολίτες αλλά και τον Δήμο Αθηναίων. Το δημοτικό συμβούλιο έσπευσε να ψηφίσει κονδύλι για να ενοικιάσει κάρα με βυτία διαλυμένου ασβέστη. Και μετά από πρόταση του δημοτικού συμβούλου Ευστάθιου Χοϊδά, όλοι οι δημοτικοί σύμβουλοι συμμετείχαν επισήμως στην εκστρατεία καθαριότητας λειτουργώντας ως «επόπτες» και ελέγχοντας όχι μόνον τους δημόσιους αλλά και τους ιδιωτικούς χώρους, συμπεριλαμβανομένων και των αυλών και των αποχωρητηρίων των σπιτιών. Η χολέρα τότε έπληξε μόνον νησιά, ενώ η Αθήνα σε είκοσι ημέρες έλαμπε από καθαριότητα!

http://mikros-romios.gr

.

τελευταία χρόνια είναι από τα πιο δύσκολα στην ιστορία του εστιατορίου που ξεκίνησε ως καφενείο το 1935, μετατράπηκε σε εστιατόριο το 1963 και μέχρι σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς, ένα εστιατορικό τοπόσημο στο κέντρο της Αθήνας.

Η οικονομική κρίση, τα λουκέτα στα εμπορικά καταστήματα της Αθήνας, ο κατήφορος του κέντρου, ήταν οι λόγοι που πολλά ιστορικά στέκια αναγκάστηκαν να κατεβάσουν ρολά. Από τον «Δυρό» στην οδό Ξενοφώντος που για πολλά χρόνια παρέμενε σταθερό στέκι σε όσους αναζητούσαν σπιτικές γεύσεις, μέχρι το κοσμοπολίτικο «Cellier» στην οδό Πανεπιστημίου -στον ίδιο ακριβώς χώρο που κάποτε έγραψε ιστορία ο «Απότσος», η «Μεγάλη Βρετανία του ουζάδικου» όπως τον αποκαλούσαν- και το «Far East», η πρώτη ουσιαστικά επαφή της αθηναϊκής κοινωνίας με την κινεζική κουζίνα.

Ρολά στο «Ιντεάλ»

Κατεβασμένα ρολά συναντήσαμε τις τελευταίες μέρες και στο αγαπημένο «Ιντεάλ» της Πανεπιστημίου, το 92χρονο εμβληματικό εστιατόριο της Αθήνας. Αλλη μια απώλεια στο κέντρο; «Κλείσαμε για το καλοκαίρι», απαντάει ο ιδιοκτήτης του Ανδρέας Βλασσόπουλος. «Ούτως ή άλλως, τους τουρίστες που “κατακλύζουν” το κέντρο, εμείς δεν τους είδαμε. Δεν φτάνουν μέχρι εδώ. Οπότε, αποφασίσαμε να κλείσουμε, θα κάνουμε κάποιες αλλαγές και θα ανοίξουμε πάλι τέλη Σεπτεμβρίου. Είναι πολύ δύσκολη η κατάσταση. Προσπαθούμε να αντέξουμε. Κρατάμε τις τιμές χαμηλά, μειώσαμε αναγκαστικά το προσωπικό. Θα δούμε...».

Η δεκαετία του ’70, τα τέλη της δεκαετίας του ’80, ήταν καλές εποχές για το «Κεντρικόν» μας λέει ο Νίκος Κουτούζης. «Τώρα, ούτε χαρτζιλίκι δεν βγαίνει. Σε τρία χρόνια, από το 2010 μέχρι το 2013 με τα επεισόδια και τις απεργίες, είχαμε συνολικά 95 μέρες με μηδέν στο ταμείο του εστιατορίου. Καταλαβαίνετε τι θα πει αυτό; Μηδέν. Πέρυσι πιάσαμε πάτο. Αναγκαστικά από τα 13 άτομα προσωπικό πέσαμε στα 10, ρίξαμε τις τιμές όσο μπορούσαμε, γύρω στο 20%, και κάνουμε υπομονή μήπως ανέβει το κέντρο γιατί μόνο έτσι θα ανέβουμε κι εμείς. Δουλεύω μάγειρας και σερβιτόρος από το 1982. Την ξέρω αυτή τη δουλειά. Ξέρω ότι ο σωστός εστιάτορας, αυτός που δεν κλέβει δηλαδή, αυτός που δεν φοροδιαφεύγει, δεν γίνεται ποτέ πλούσιος. Δεν περιμένω λοιπόν να γίνω πλούσιος. Πρέπει να μπορώ να ζήσω όμως, να πληρώνω τους υπαλλήλους μου. Να μη χρωστάω. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια δεν χρωστούσα πουθενά. Τώρα κάθε τόσο κάνω ρυθμίσεις στο ΙΚΑ, στην εφορία, στον ΟΑΕΕ».

Χρειάζεται ανταγωνισμός

Τα ιστορικά στέκια όπως το «Ιντεάλ» και το «Κεντρικόν» ποτέ δεν στήριξαν τη βιωσιμότητά τους στους τουρίστες. Η συντριπτική πλειονότητα των πελατών τους ήταν πάντα Ελληνες, πολλοί απ’ αυτούς σταθεροί θαμώνες. «Εγώ δεν βλέπω γενικότερα στην Αθήνα τους τουρίστες που ακούμε και διαβάζουμε ότι έρχονται», συμπληρώνει ο Νίκος Κουτούζης. «Υπάρχουν κάποιοι ξένοι, Αγγλοι, Ρώσοι, Γερμανοί που μπορεί να έρθουν στο εστιατόριο αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για κάτι μαζικό. Είναι απλώς κάποιοι ψαγμένοι τουρίστες, που διάβασαν για μας σε ξένους τουριστικούς οδηγούς».

Στη μετά την κρίση εποχή, αν επιλέγοντας να είμαστε αισιόδοξοι, δεχθούμε ότι σε αυτήν τη φάση βρισκόμαστε, το κέντρο της Αθήνας προσπαθεί να βρει τον βηματισμό του. Τα τελευταία χρόνια άφησαν πολλές πληγές, ευχή όλων, είναι να μην προστεθούν κι άλλες σ’ αυτόν τον μακρύ κατάλογο. «Είδα ότι το Ιντεάλ έκλεισε για το καλοκαίρι. Ξέρω ότι είναι δύσκολα τα πράγματα αλλά πραγματικά εύχομαι να τα καταφέρει» μας λέει ο Νίκος Κουτούζης, ιδιοκτήτης του «Κεντρικόν». «Για μένα το Ιντεάλ ήταν ένα πανεπιστήμιο. Πήγαινα εκεί και μάθαινα σέρβις, ντιζάιν, συμπεριφορά, σημείωνα συνταγές. Ποιοι έχουμε μείνει; Μόνο εμείς και ο Φιλίππου στο Κολωνάκι κι έτσι δημιουργείται καλός ανταγωνισμός. Αλλιώς ποιον θα ανταγωνιστώ; Τα τουριστομάγαζα στην Πλάκα;».

«Με πονάει αυτό που βλέπω στην πόλη σήμερα», λέει αρκετά συγκινημένος ο Ανδρέας Βλασσόπουλος. «Είμαι η τρίτη γενιά σ’ αυτό το χώρο. 92 χρόνια ιστορία είναι αυτά, οπότε να σας το πω κι αλλιώς... το Ιντεάλ δεν είναι θέμα Βλασσοπουλέων, αλλά να μείνει ζωντανή η ανάμνηση μιας άλλης Αθήνας».

ΓΙΟΥΛΗ ΕΠΤΑΚΟΙΛΗ

Καθημερινή

.

συγκεκριμένες αλλαγές. 

Αρχικά, σχεδιάζουν τη μείωση του μήκους της διαδρομής αρκετών λεωφορειακών γραμμών, ώστε αυτές να μετατραπούν σε τροφοδοτικές του Μετρό αλλά και των γραμμών κορμού των λεωφορείων. 

Επίσης, θα ενισχυθούν οι λεωφορειακές γραμμές σε περιοχές όπου δεν εξυπηρετούνται με το Μετρό. Επίσης, αλλαγές σχεδιάζονται και στη συχνότητα των δρομολογίων, έτσι ώστε να αυξηθεί η συχνότητα σε περιοχές με μεγαλύτερη κίνηση και να μειωθεί σε περιοχές με λιγότερη ζήτηση.

Το σίγουρο είναι πως δεν σχεδιάζονται νέες περικοπές δρομολογίων αλλά θα μειωθεί το μήκος των μεγάλων γραμμών, οι οποίες θεωρούνται ιδιαίτερα δαπανηρές, αλλά και δεν μπορεί να προβλεφθεί ο χρόνος εκτέλεσης του δρομολογίου. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η λεωφορειακή γραμμή που συνδέει την Ελευσίνα με το κέντρο, η οποία και αναμένεται να ψαλιδιστεί. 

Ο ΟΑΣΑ θεωρεί πως από 1η Σεπτεμβρίου με τη μείωση της τιμής του εισιτηρίου θα υπάρξει και αύξηση του επιβατικού κοινού. 

- Μείωση του ειθσιτηρίου για όλα τα μέσα από 1,40 σε 1,20 ευρώ με παράλλη μείωση του χρόνου που ισχύει από τα 90 λεπτά στα 70 λεπτά
- Κατάργηση του εισιτηρίου απλής διαδρομής για λεωφορεία, τρόλει και τραμ αξίας 1,20 ευρώ
- Μείωση της κάρτας για όλα τα μέσα απο τα 45 στα 30 ευρώ και κατάργηση της κάρτας λεωφορείων, τρόλει και τρα που κόστιζε 20 ευρώ
- Εισαγωγή τριμηνιαίων και εξαμηνιαίων καρτών απεριόριστων διαδρομών
- Εισαγωγή πενθήμερου εισιτηρίου 10 ευρώ και κατάργηση του 7ημερου εισιτηρίου αξίας 14 ευρώ

newsit

.

γουργουρίζουν ξαπλωμένες στα καλντερίμια κι απολαμβάνουν τη θερινή ραστώνη, είναι το σκηνικό που βλέπουν Έλληνες και ξένοι που περιηγούνται στα Αναφιώτικα.

Αυτή η λιλιπούτεια συνοικία δημιουργήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν άρχισαν να καταφτάνουν στην Αθήνα εργάτες από την Ανάφη, με σκοπό να εργαστούν ως χτίστες για την ανοικοδόμηση της πόλης και την ανέγερση των ανακτόρων του Όθωνα.

Ένας ξυλουργός, ο Γ. Δαμίγος και ένας κτίστης, ο Μ. Σιγάλας ήταν οι πρώτοι οικιστές που, λαθραία αλλά με την ανοχή των αρχών, άρχισαν τις νύχτες να οικοδομούν τα σπίτια τους, μέχρι να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους και άλλοι συμπατριώτες τους.

Κι αν αναρωτηθείς για ποιο λόγο επέλεξαν την Ακρόπολη, λέγεται, ότι οι ξακουστοί αυτοί τεχνίτες τη διάλεξαν γιατί ο βράχος τους θύμιζε την πατρίδα τους.

Ήταν τέτοια δε η μαστοριά τους, που μπορείς ακόμα και σήμερα να παρατηρήσεις ότι όλος ο οικισμός, τα σπίτια, οι αυλές και τα δρομάκια, είναι κτισμένα και σμιλεμένα στις εσοχές και τις προεξοχές των βράχων.

Έτσι σιγά σιγά, δημιουργήθηκε μια γειτονιά με τη χαρακτηριστική αρχιτεκτονική των Κυκλάδων.

Με τη Μικρασιατική καταστροφή η ανθρωπογεωγραφία της γειτονιάς άλλαξε, καθώς στον πληθυσμό άρχισαν να προστίθενται οι Μικρασιάτες πρόσφυγες. Όμως δεν ήταν μόνο αυτή η αλλαγή στο πέρασμα των χρόνων.

Μια απόφαση του υπουργείου πολιτισμού τη δεκαετία του 70, για απαλλοτρίωση και ανάπλαση της περιοχής κάτω από την Ακρόπολη – για να ανοίξει ο «αρχαίος περίπατος» - οδήγησε στην καταστροφή μεγάλου μέρους της συνοικίας με την κατεδάφιση είκοσι σπιτιών.

Σήμερα, έχουν απομείνει 45 σπιτάκια που κατοικούνται κανονικά στα Αναφιώτικα – άλλα δεκαπέντε αξιοποιούνται από την Αρχαιολογική υπηρεσία – τα οποία, μαζί με τα νεοκλασικά της Πλάκας, διατηρούν ζωντανό ένα μέρος της οικιστικής παράδοσης της Αθήνας.

Ένας φωτογράφος για την Αθήνα

Ο φωτογράφος Γιάννης Καλύβας

Τα Αναφιώτικα είναι από τις αγαπημένες γειτονιές του φωτογράφου Γιάννη Καλύβα, που δεν χάνει ευκαιρία ν' αρπάξει την κάμερα και το ποδήλατο του και να βγει για το «κυνήγι» της εικόνας και της στιγμής κάθε λεπτό. «Αυτό που ανακαλύπτω κάθε μέρα είναι ότι η πόλη μου χαρίζει μόνο θετικά συναισθήματα. Μέσα από τον φακό μπορείς να δεις τα πράγματα λίγο διαφορετικά, το λούμπεν στοιχείο της είναι κάτι που με γοητεύει, όπως και η πολυπολιτισμικότητα της. Η Αθήνα είναι μια φιλόξενη πόλη, με ελευθερία, μπορείς να την περπατήσεις, να την γνωρίσεις και αυτή να σε αγκαλιάσει και να σε υποδεχτεί πολύ ζεστά» λέει με αγάπη για την Αθήνα στο theTOC.gr.

Με την αγάπη του για τη φωτογραφία, ο Γιάννης έχει κυριολεκτικά οργώσει πολλές από τις γειτονιές της πόλης.

«Στο μυαλό μου σαν πρώτη εικόνα βλέπω τα Αναφιώτικα, είναι μοναδική η εικόνα ενός νησιού – της Ανάφης – στριμωγμένη μέσα στο κέντρο της πρωτεύουσας. Από εκεί και πέρα το κέντρο της πόλης, οι στοές της με τα εμπορικά τους που θυμίζουν μια άλλη εποχή, του Ψυρρή, το Μοναστηράκι, το Μεταξουργείο, οι παλιές γειτονιές της Αθήνας δηλαδή, μπορούν να εμπνεύσουν τον οποιοδήποτε… ναι οι εικόνες μια παλιάς – ξεχασμένης πια – Αθήνας και η έμπνευση είναι οι κύριοι λόγοι που το κύριο θέμα της δουλειάς μου είναι το κέντρο της πόλης.

Έχω την αίσθηση ότι κάθε δρόμος, κάθε στενό, είναι μια μικρή γειτονιά. Ακόμα και οι στοές του κέντρου από μόνες τους μέσα στα λίγα μέτρα συνιστούν μια γειτονιά. Όσο για γειτονιές με κλασσική έννοια του όρου, το Γκαζοχώρι πίσω από την Τεχνόπολη είναι μια συνοικία βγαλμένη λες από την δεκαετία του '50. Ε, όταν έχεις μια τέτοια εικόνα για να φωτογραφίσεις, δεν θες κάτι άλλο».

thetoc.gr

.

δικαίωμα στη θερινή ραστώνη.

του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.

Είναι επίσης η εποχή κατάθεσης σημαντικών προβληματισμών και προτάσεων για την καλύτερη αξιοποίηση της Αττικής γης, όπως βέβαια θεωρούσαν τότε την αξιοποίηση. Δεν ήταν πολλοί εξάλλου εκείνοι που μπορούσαν να απολαύσουν τα αγαθά της εξοχής στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα.

Κηφισιά – Μαρούσι

Αλλά και εκείνοι που τα… κουτσοκατάφερναν είχαν αρχίσει να τα βρίσκουν σκούρα. Στην Κηφισιά, έναν από τους κυριότερους εξοχικούς τόπους, οι επαύλεις ήταν ιδιόκτητες και τις κατείχαν φυσικά οι ιδιοκτήτες τους. Όσες δε ενοικιάζονταν τα ύψη των ενοικίων ήταν δυσθεώρητα. Τα ξενοδοχεία είχαν ελάχιστα δωμάτια. Το Μαρούσι, όπου επίσης το κλίμα ευνοούσε τη θερινή διαμονή παρέμενε αναξιοποίητο, με ελάχιστα οικήματα προς ενοικίαση και αυτά είχαν τη μορφή αγροικιών.
Αλλά και αυτές οι αγροικίες σπάνιζαν και αποτελούσαν αντικείμενο ερίδων και πλειοδοσίας μεταξύ των ενδιαφερομένων, οι οποίοι έπρεπε να έχουν φροντίσει από την αρχή του χειμώνα για να εξασφαλίζουν μια κάμαρα για το καλοκαίρι. Όσο για τις τιμές αύξαναν όσο αύξανε και η ζήτηση. Οπότε, από τους περίπου 250.000 κατοίκους του άστεως ζήτημα είναι αν κατόρθωναν τρεις μέχρι πέντε χιλιάδες οικογένειες να βρουν μέρος για να κάνουν την εξοχή ή το θέρετρό τους, όπως καθιέρωσαν να την λένε οι Κωνσταντινουπολίτες.

Πεντέλη – Πάρνηθα

Ανεκμετάλλευτα παρέμεναν τα πανέμορφα βουνά της Αττικής, η Πεντέλη και η Πάρνηθα. Τότε ο Τύπος ζητούσε να κατευθυνθούν προς τα εκεί οι προσπάθειες για δημιουργία εξοχικών τόπων σε ελβετικά πρότυπα. Δηλαδή ζητούσαν να κατασκευαστούν εκεί εξοχικά ξενοδοχεία, μικρές επαύλεις και οικοτροφεία, να δημιουργηθεί δίκτυο σιδηροδρόμων και συνοικισμοί ώστε να βρίσκουν δροσερά καταφύγια οι κάτοικοι της πρωτεύουσας. Επίσης, ζητούσαν εκεί να γίνουν σχολεία ώστε οι μαθητές να ζουν «μακράν πάσης φροντίδος πληρούντες τους πνεύμονες αυτών αμολύντου αέρος, μέσα εις τα δένδρα, την αιωνίαν ταύτην πηγήν του οξυγόνου». Συζητιόταν ακόμη η πρωτοβουλία του Χαρίλαου Τρικούπη (1886) να παραχωρήσει σε ιδιωτική εταιρεία το δικαίωμα διάνοιξης δρόμου στη δασόφυτη Πεντέλη. Η πρωτοβουλία εκείνη δεν είχε συνέχεια, αφού οι κεφαλαιούχοι φοβήθηκαν πως θα χάσουν τα χρήματά τους.
«Τι τα θέλεις αφού βρισκόμαστε σε έναν τόπο όπου ο οίνος λέγεται κρασί, η κλίνη κρεβάτι και ο δρόμος σκέλα», έγραφε ο Βελλιανίτης το 1913 καταδικάζοντας το γεγονός ότι υπήρχαν δεξαμενές αλλά όχι ύδατα, άμαξες αλλά όχι δρόμοι, θέατρο χωρίς θιάσους, φρούρια χωρίς κανόνια ή κανόνια χωρίς πυρίτιδα και υπάλληλοι χωρίς θέσεις! Τα ίδια ίσχυαν και για τους παραθαλάσσιους προορισμούς, οι οποίοι είχαν αρχίσει να γίνονται ελκυστικοί και στα λαϊκά στρώματα. Αλλά τα τελευταία δεν είχαν τη δυνατότητα για διακοπές, οι οποίες στοίχιζαν περισσότερο από το Παρίσι! Σύμφωνα με τιμές που δημοσίευσε ο Βελλιανίτης, μια οικογένεια για να κάνει την εξοχή της στο Ακταίο του Φαλήρου ήθελε 400 φράγκα περισσότερο απ’ όσο θα κόστιζε η διαμονή της στο Fontainebleau του Παρισιού! Έτσι, ο περισσότερος κόσμος λόγω οικονομικής αδυναμίας αναγκαζόταν να παραμείνει στα σπίτια του διαδραματίζοντας τα πρόσωπα των τριών παίδων εν καμίνω της Αγίας Γραφής!

Φάληρα
Επιστρέφουμε, γυρνώντας προς την κατεύθυνση της θάλασσας. Φθάνουμε στο Φάληρο, του οποίου ένα μεγάλο τμήμα ήταν ήδη στη διάθεση των εύπορων αστών που είχαν τη δυνατότητα να διαθέτουν και εκεί τις θερινές κατοικίες τους. Εξάλλου, το γεγονός ότι τόσο η βασίλισσα Αμαλία όσο αργότερα και η βασιλική οικογένεια του Γεωργίου Α’ προτιμούσαν το Φάληρο για τα μπάνια τους έδινε στην περιοχή και την ανάλογη αστική αίγλη.
Το Φάληρο αποτελούσε μια αληθινά θαυμάσια παραλία, η οποία από τη ρίζα της Καστέλας μέχρι τις άκρες του Παλαιού Φαλήρου φαινόταν ότι είχε τις καλύτερες προοπτικές. Αλλά ένα άλλο τμήμα του, επίσης όμορφο, είχε ήδη σχεδόν ακυρωθεί από την περίφημη Σούδα, μέσω της οποίας έφθαναν τα λύματα της πόλης στη θάλασσα! Οι περίφημοι διαλείποντες πυρετοί μάστιζαν όσους μετέβαιναν εκεί για να εισπνεύσουν την θαλάσσια αύρα. Τουλάχιστον γεννιόταν –εκείνη την εποχή– από την Σοφία Σλήμαν το «κίνημα» των παιδικών εξοχών, με τη δημιουργία του πρώτου πυρήνα στην Βουλιαγμένη. Εκεί τα παιδάκια των αποκαλούμενων «εργατικών τάξεων» περνούσαν ευχάριστες ημέρες στον καθαρό αέρα, μακριά από τη σκόνη της πόλης.

Η δική μας γενιά είναι καταδικασμένη να ψήνεται στους δρόμους των Αθηνών, ποθώντας λίγο νερό και ρουφώντας όλους τους μικροοργανισμούς που παράγει το χώμα, δυσφορούσε ο Βελλιανίτης πριν από έναν αιώνα. Προφητικός και ευφυής προέβλεπε –εν έτει 1913– ότι δεν θα αργήσει ο καιρός που η μετάβαση στο Καβούρι και το Σούνιο θα είναι απλά μια βόλτα αναψυχής και πως η Πεντέλη δεν θα είναι τόπος εξοχής αλλά κατοικίας εκείνων που θα βαρεθούν το κέντρο της πόλης!

mikros-romios.gr

.

συγκεκριμένα το Χαλάνδρι παίρνει και η καναδική πρεσβεία, ενώ σχετικές πληροφορίες της «Καθημερινής» θέλουν ανάλογες μετεγκαταστάσεις να εξετάζουν και άλλες πρεσβείες, όπως αυτές της Γερμανίας και της Ελβετίας.

Ο βασικός λόγος για αυτή την τάση είναι το γεγονός ότι στα προάστια, εξαιτίας της κρίσης, υπάρχουν ελκυστικά κτίρια για ενοικίαση και αγορά, ενώ εκεί υπάρχει και μεγαλύτερη ασφάλεια.

το σπίτι του Σουρή, έδρα του «Ρωμηού». 

Δυο καθηγητές και συγγραφείς, ο Θανάσης Γιοχάλας και η Τόνια Καφετζάκη έγραψαν ένα από τους καλύτερους οδηγούς για την Αθήνα, ένα έργο μέσα στο οποίο περικλείεται και ο «λογοτεχνικός οδηγός» της πόλης. Μιας πόλης που άλλαξε οριστικά από τη δεκαετία του 50 και μετά. Στο βιβλίο των 700 σελίδων «Αθήνα Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία» (εκδόσεις Εστία),  περιγράφονται οι κατοικίες των λογοτεχνών, οι οποίες ως φιλολογικά σαλόνια έπαιξαν ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της Αθήνας ως λογοτεχνικής πρωτεύουσας. Από το βιβλίο αυτό αντλούμε πληροφορίες και για άλλα σπίτια που δεν υπάρχουν πια όπως το σπίτι του Κωνσταντίνου Παρθένη απέναντι από την Ακρόπολη. Ας ξεκινήσουμε ένα οδοιπορικό στις κατοικίες των ανθρώπων του πνεύματος, οι οποίες εδώ συνοδεύονται από μαρτυρίες άλλων λογοτεχνών ή από λογοτεχνικά αποσπάσματα των ίδιων.

Οικία Σεφεριάδη-Τσάτσου (Κυδαθηναίων 9).

 

Μεσοπολεμικό διώροφο κτίριο, κατοικία της οικογένειας Σεφεριάδη, από το 1933. Προηγουμένως η οικογένεια κατοικούσε στην οδό Κοδριγκτώνος στο Πεδίον του Άρεως και αργότερα στην οδό Μαυρομματαίων. Εδώ έμεναν: η Ιωάννα Σεφεριάδη – Τσάτσου και ο σύζυγός της φιλόσοφος και μετέπειτα πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τσάτσος με τα παιδιά τους στον δεύτερο όροφο, και στο ισόγειο ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης.

 «16 Απρίλη 1934, Κυδαθηναίων 9

Καινούργιο σπίτι το δωμάτιό μου δεν το έχω συνηθίσει ακόμη απέναντι στο τραπέζι που εργάζομαι, τα μανταλωμένα παραθυρόφυλλα αφήνουν μια στενή στήλη φωτός που μου καίει τα μάτια μόλις σηκώσω το κεφάλι από τα χαρτιά μου. Είμαι εδώ δυο μήνες και τέσσερις μέρες σπαταλημένους...»

Γιώργος Σεφέρης, Μέρες Γ’.

Οικία  Γ. Σεφέρη (Άγρας 20)

 

Εδώ διέμενε τα τελευταία χρόνια της ζωής του (από το 1962) ο νομπελίστας ποιητής Γ. Σεφέρης. Μετά από το θάνατό του το 1971, στο σπίτι συνέχισε να ζει η σύζυγός του Μαρώ.

«Τη μέρα που βραβεύτηκε, ένας εφημεριδοπώλης, τον θυμάσαι ντε, τον Κώτσο από το Παγκράτι, ροβολούσε την οδό Αρχιμήδους, αναστατώνοντας τη γειτονιά και ανεμίζοντας το Βήμα με οκτάστηλη την είδηση, πρωτοσέλιδη. «πήραμε το Νόμπελ, πήραμε το Νόμπελ». Και το σπίτι του ποιητή, κατάλαβες, οδός Άγρας, πάροδος Αρχιμήδους πίσω από το Στάδιο. Ο Μαραθωνοδρόμος. Ο Κώτσος από το Παγκράτι. Τότε θυμήθηκα αμυδρά κάποιους στίχους που απαγγέλθηκαν σε κείνη την εκπομπή.

Στρατής Τσίρκας «Η χαμένη Άνοιξη». 

Οικία Αλέξανδρου Ραγκαβή (Κυδαθηναίων και Αγγέλου Γέροντα).

Εδώ κατοικούσε ο Φαναριώτης λόγιος, ρομαντικός ποιητής της Α' Αθηναϊκής Σχολής, πεζογράφος, καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διπλωμάτης Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής με την οικογένειά του.

Ὁ Ἔρως

Ἰδέ, ὦ φίλη μου, τὸ πᾶν διακοσμῶν ὁ πλάσας, τὴν γῆν μας κατεσκεύασεν ἀπὸ δακρύων ζύμην. Εἰς δάκρυα τὴν ἡδονήν, εἰς δάκρυα τὴν φήμην, εἰς δάκρυα συνέμιξε τὰς ἀπολαύσεις πάσας.
Περνᾷ μ' ἀγῶνας ὁ θνητὸς ἠπείρους καὶ θαλάσσας· περνᾷ, καὶ δὲν κατέλιπεν οὐδ' ἴχνος οὐδὲ μνήμην. Δακρύων πρὸς τὴν ἄναυδον προστρέχει έπιστήμην, καί, πρὶν σπουδάσῃ τὴν ζωήν, ἀπέθανε γηράσας.
Οἱ πόθοι του ἀμφίβολοι εἰς μαῦρον πλέουν χάος. Ἐλπίζει, κ' αἱ ἐλπίδες του μαραίνονται ἀκαίρως. Σκιὰς διώκει πτερωτάς, πλὴν φεύγουν ἀενάως.
Ἑνὸς δὲ μόνου πρὸς αὐτὸν εἰρηνικοῦ ἁστὲρος ἕρπει ἀκτὶς ἐκλάμπουσα διὰ τοῦ σκότους πράως, ἓν μόνον τὸν παραμυθεῖ μειδίαμα, ὁ Ἔρως.

Οικία Νικολάου Δραγούμη (Κλάδου 8).

 

Ο Νικόλαος Δραγούμης ήταν εκδότης του περιοδικού «Πανδώρα» και συγγραφέας του έργου «Ιστορικαί αναμνήσεις».

“ Ο Νικόλαος Δραγούμης έμενε σε ένα σπίτι που ξεχώριζε από τη ροδοδάφνη, δέντρο ολόκληρο, κοντά στην εξωτερική του σκάλα. Ήταν δίπατο, απλό, λιτά επιπλωμένο και ανοιχτό. Στου Δραγούμη, Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή μαζεύονταν οι φιλόμουσοι να ακούσουν τις κόρες του να παίζουν στο πιάνο Μότσαρτ, Χάυντ και Μπετόβεν. Μαζί με τους φιλόμουσους έρχονταν και πολιτικοί, επιστήμονες, επιχειρηματίες, σημαντικοί ξένοι, αρχαιόφιλοι, διπλωμάτες και ομογενείς. Όλοι όσοι πρωταγωνιστούσαν λίγο ή πολύ στην  ζωή του νεαρού κράτους ήταν – ή θα ήθελαν να θεωρούνται- φίλοι του Νικολάου Δραγούμη”.

Αθηνά Κακούρη, Ο χαρταετός.

Οικία οικογενείας Δροσίνη (Αδριανού και Θέσπιδος).

Εδώ γεννήθηκε ο ποιητής Γεώργιος Δροσίνης το 1859 και έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια. Αργότερα η οικογένεια μετακόμισε στην οδό Πεσμαζόγλου. Ο Δροσίνης ήταν νέος όμορφος, σπουδασμένος στη Γερμανία,  καλλιεργημένος,  τέλειος “δανδής” της εποχής. Ο μύθος λέει ότι έγραψε το διάσημο ποίημά του “Ανθισμένη Αμυγδαλιά”,για την ξαδέρφη του Δροσίνα. Ένα πρωί, ο Δροσίνης άνοιξε το παράθυρο να μπει φως και είδε τη νεαρή ξαδέρφη του στον κήπο, να κάθεται κάτω από ένα ανθισμένο δέντρο. Σύμφωνα με το ποίημα, το δέντρο ήταν μια αμυγδαλιά. Άλλοι λένε ότι, στην πραγματικότητα, ήταν νεραντζιά. Η κοπέλα κούνησε τον ανθισμένο δέντρο και τα άνθη την έλουσαν. Η σκηνή τον ενθουσίασε και ο νεαρός ποιητής έγραψε το θρυλικό ποίημα. Την εποχή εκείνη, ο Δροσίνης δημοσίευε τα ποιήματά του, με το ψευδώνυμο “Αράχνη”. Η “Ανθισμένη Αμυγδαλιά” δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά φορά το 1882, στο σατυρικό περιοδικό “Ραμπαγάς».

H Μυγδαλιά

Ἐκoύνησε τὴν ἀνθισμένη μυγδαλιὰ μὲ τὰ χεράκια της κι ἐγέμισε ἀπὸ ἄνθη ἡ πλάτη, ἡ ἀγκαλιὰ καὶ τὰ μαλλάκια της. Ἄχ! χιονισμένη σὰν τὴν εἶδα τὴν τρελλὴ γλυκὰ τὴ φίλησα, τῆς τίναξα τὰ ἄνθη ἀπ᾿ τὴν κεφαλὴ κι ἔτσι τῆς μίλησα: -Τρελλὴ νὰ φέρεις στὰ μαλλιά σου τὴ χιονιὰ τὶ τόσο βιάζεσαι; Μόνη της θὲ νὰ ῾ρθεῖ ἡ βαρυχειμωνιά, δὲν τὸ στοχάζεσαι; Τοῦ κάκου τότε θὰ θυμᾶσαι τὰ παλιὰ τὰ παιχνιδάκια σου, κοντὴ γριούλα μὲ τὰ κάτασπρα μαλλιὰ καὶ τὰ γυαλάκια σου.

Το σπίτι της Κόρης των Αθηνών.( Αγ. Θέκλας 14)

Το διώροφο αρχοντικό της οικογένειας Μακρή βρισκόταν στην οδό αγίας Θέκλας, τότε Αγυιάς. Ο πατέρας της υπήρξε υποπρόξενος της Αγγλίας στην Αθήνα. Όταν πέθανε η χήρα του αναγκάστηκε για λόγους οικονομικούς να νοικιάζει  σε ξένους περιηγητές δωμάτια της οικίας. Ο λόρδος Μπάιρον νοίκιασε μερικά δωμάτια στο αρχοντικό και έμεινε εκεί για δέκα εβδομάδες, από τα Χριστούγεννα του 1809. Η Τερέζα Μακρή ήταν μόλις 13 ετών όταν την γνώρισε ο Μπάιρον. Γι αυτήν έγραψε το 1810 το ποίημα η Κόρη των Αθηνών. 

 

Η Κόρη των Αθηνών

“Maid of Athens, ere we part “ by George Gordon, Lord Byron (1810)

Maid of Athens, ere we part, Give, oh, give back my heart!

Or, since that has left my breast, Keep it now, and take the rest! Hear my vow before I go, Zoe mou sas agapo. By those tresses unconfined, Wooed by each Aegean wind; By those lids whose jetty fringe Kiss thy soft cheeks’ blooming tinge; By those wild eyes like the roe, Zoe mou sas agapo.

By that lip I long to taste; By that zone-encircled waist; By all the token-flowers that tell What words can never speak so well; By love’s alternate joy and woe, Zoe mou sas agapo.

Maid of Athens! I am gone: Think of me, sweet! when alone. Though I fly to Istambol, Athens holds my heart and soul: Can I cease to love thee? No! Zoe mou sas agapo.

Οικία Κωνσταντίνου Παρθένη.

Στη συμβολή των οδών Διονυσίου Αρεοπαγίτου και Ροβέρτου Γκάλι βρισκόταν η οικία του ζωγράφου Κωνσταντίνου Παρθένη σε στιλ μπαουχάους, έργο του αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη σε συνεργασία με τον ίδιο τον ζωγράφο. Εδώ ο Παρθένης έζησε και εργάσθηκε μέχρι τον θάνατό του. Όταν κτίσθηκε ο Διόνυσος προτάθηκε τον ζωγράφο να πουλήσει το σπίτι του, επειδή εμπόδιζε τη θέα στους θαμώνες του ζαχαροπλαστείου. Ο Παρθένης αρνήθηκε και όταν διατάχθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωση του σπιτιού του ο ζωγράφος αντέδρασε, κλείστηκε στο σπίτι του και απείλησε να αυτοπυρποληθεί μαζί με όλα τα έργα του. Το σπίτι κατεδαφίστηκε μετά το θάνατο του ζωγράφου, το 1967.

 

Ο Κ. Παρθένης στο σπίτι του

 

 

Οικία Γρηγορίου Ξενόπουλου.

Στον τρίτο όροφο μιας κατοικίας στην οδό Ευριπίδου κατοικούσε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος. Εκεί είχε την έδρα του και το περιοδικό του, η Διάπλασις των Παίδων. Το σπίτι καταστράφηκε στα Δεκεμβριανά.

«Κι ένα απόγεμα παίρνοντάς με από το χέρι με πήγε στα γραφεία της Διαπλάσεως των Παίδων και μ΄ έγραψε συνδρομητή. Θυμάμαι τον Ξενόπουλο, με τα γυαλάκια του, που σηκώθηκε από το γραφείο του κι ήρθε και με χάιδεψε, ρωτώντας με τι ψευδώνυμο ήθελα να πάρω, κι εγώ του αποκρίθηκα «Αιθήρ». Κι από τότε έγινα, για χρόνια ο «Αιθήρ»της Διαπλάσεως των παίδων».

Ναπολέων Λαπαθιώτης, Η ζωή μου.

 

Η Διάπλασις των παίδων

Οικία Κωστή Παλαμά

Σε ένα παλαιό διώροφο σπίτι με μια εξωτερική μαρμάρινη σκάλα στην οδό Ασκληπιού 3 βρισκόταν το σπίτι το οποίο κατοικούσε ο Κωστής Παλαμάς, τα περισσότερα χρόνια της ζωής του μέχρι το 1935, όταν αναγκάστηκε να φύγει λόγω έξωσης. Το γραφείο του ποιητή κοσμούσαν λιθογραφίες με πορτραίτα του Ουγκώ, του Δάντη και του Χάινε και δέσποζε μια μεγάλη βιβλιοθήκη.

 

Ο Παλαμάς είχε εγκαταλείψει το προηγούμενό του σπίτι στην οδό Χαρ. Τρικούπη, όταν η Μαρία Παλαμά ανακάλυψε ότι στον πρώτο όροφο λειτουργούσε οίκος ανοχής.  Στην οικία της Ασκληπιού ο δάσκαλος όπως τον αποκαλούσαν διατηρούσε «απολύτως φιλολογικόν» σαλόνι τα σαββατόβραδα, ταυτισμένο με τον δημοτικισμό. Εκεί σχεδιάστηκε και το φιλολογικό περιοδικό «Τέχνη». Κάτω από το σπίτι του, το 1901 διαδήλωσαν οι φοιτητές κατά της δημοτικής με συνθήματα όπως «Κάτω ο Παλαμάς»,  «Αφορισμός στους μαλλιαρούς».

«Αυτός πάλι χωμένος μέσα, έτσι, με τα φρύδια του, αυτός εκεί. Μέσα το σπίτι γεμάτο βιβλία.  Εκεί δεν είχαν έπιπλα, ένα γραφείο, έβλεπες, δυο καρέκλες, και γύρω γύρω χάμω ρε παιδί μου, βιβλία παλιά, εφημερίδες, βιβλία, χαρτιά. Ο Παλαμάς ήτανε πολύ συμπαθητικός ένα ανθρωπάκι μικρό, τόσο δα, ένα και σαράντα όλος  - όλος, φόραγε το καβουράκι, το σκληρό κολάρο, φυσιογνωμία να πούμε, φυσιογνωμίες».

Νίκος Παντελάκης. «Σαν να διάβασα ένα βιβλίο. Ο βιβλιοπώλης της Εστίας αφηγείται».

Οικία Κωστή Παλαμά (Αμαλίας και Περιάνδρου)

Διώροφη μεσοπολεμική κατοικία, στην οποία έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Κωστής Παλαμάς, από το 1935 έως το θάνατό του στις 27 Φεβρουαρίου 1943.

«Περιάνδρου 5. Στενό ελικοειδές. Ξεφτίζει ο χειμώνας, ανθισμένη δίκαρπη νεραντζιά σκορπίζει τη μοσχοβολιά της ξεχειλίζοντας από τον κιτρινωπό μαντρότοιχο, σχεδόν αγγίζει ένα κλωνάρι το μαύρο κρέπι της ορθάνοιχτης διπλανής πόρτας. «Κωστής Παλαμάς». Σκληρά μαύρα γράμματα πάνω σε κρύο λευκό,  πλαίσιο μαύρο. Η λέξη «ποιητής» πουθενά. Σκιές οι άνθρωποι, εισέρχονται ελάχιστοι οι άλλοι σιωπούν ορθοί, χώνουν τα χέρια κάτω από τις μασχάλες, 29 Φεβρουαρίου 1943, το κρύο διαπεραστικό, όσο πιο πολλοί οι παρόντες τόσο ο δρομάκος στενεύει, γίνεται το αδιαχώρητο, βγαίνει ίσαμε έξω η μυρωδιά του λιβανιού. Στο κέντρο του γραφείου λάμπει κάτω από τις αναμμένες λαμπάδες το κάτασπρο κεφάλι και γενάκι του ποιητή, ρουφηγμένα τα μάγουλα, λίγο ξεφτισμένο το μέτωπο, πρόσωπο γλυπτό. Στέγαστρό του η βιβλιοθήκη, γαλλικά κυρίως βιβλία, παρατηρεί ο Ζακ. Σαν να μη πατάει το σανιδένιο πάτωμα που τρίζει κάτω από τα βήματα των άλλων, άηχα τελείως της αναβιωμένης Αντιγόνης, Η Ναυσικά ακουμπάει την τρυφερότητά της με μια κίνηση καθημερινή διορθώνοντας λίγο το πουκάμισο του πατέρα, χαϊδεύοντας τα μαλλιά του δίχως δάκρυα , παρών ακόμα ο ποιητής στο δωμάτιο της αέναης εργασίας του».

Τατιάνα Μιλλιέξ «Από την άλλη όχθη του Χρόνου»

 

Οικία Παλαμά στην οδό Περιάνδρου

 

Κώστας και Μαρία Παλαμά

Οικία Γ. Σουρή (Χαριλάου Τρικούπη 15).

 

Σε αυτό το σπίτι κατοίκησε για πολλά χρόνια μέχρι το 1892 ο Γ. Σουρής. Στο χώρο αυτό στεγάζονταν τα γραφεία του Ρωμηού, της σατιρικής εφημερίδας που κυκλοφορούσε κάθε Σάββατο από το 1883. Σημαντικό υπήρξε και το φιλολογικό σαλόνι του, ένα από τα γνωστότερα και πιο φιλόξενα, κέντρο της πνευματικής ζωής της πόλης. Σε αυτό πολλοί λογοτέχνες πρωτοπαρουσίασαν τα έργα τους, ενώ εκτός των τακτικών φιλολογικών εσπερίδων οργανώνονταν και συγκεντρώσεις αφιερωμένες τιμητικά σε συγγραφείς. 

Στον Ίσκιο Μου  Βρε ίσκιε μου γιατί μ' ακολουθείς;  Δε μ' αφήνεις μόνο μου να τρέχω;  Βρε ίσκιε μου, δε πας να μου χαθείς,  πρέπει κι εσένα σύντροφο να έχω; 
Πότε στραβό σε βλέπω πότε ίσο,  πότε μακρύ σα σούβλα, πότε νάνο,  τη μια πηγαίνεις μπρος, την άλλη πίσω  σε απαντώ εδώ, εκεί σε χάνω. 
Χωρίς να βλέπεις, πιάνεις ότι πιάνω,  με οδηγείς αλλά και σ' οδηγώ.  Και τέλος πάντων κάνεις ότι κάνω  και είσαι άλλος, δεύτερος, εγώ. 
Βρε ίσκιε μου, γιατί μ' ακολουθείς;  Βρε ίσκιε μου δε πας να μου χαθείς...  Σε απαντώ στο σπίτι και στο δρόμο  και μου γεννάς πολλές φορές τον τρόμο. 

 

O Ρωμηός

Οικία Ναπολέοντα Λαπαθιώτη (Οικονόμου 30).

 

Νεοκλασική διώροφη κατοικία με εσωτερική αυλή και εξωτερική πέτρινη σκάλα. Σ΄αυτή έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του και σε αυτή βρήκε τραγικό θάνατο, όταν αυτοπυροβολήθηκε το 1944.

«Πρώτη φορά έμπαινα σε ένα τόσο αριστοκρατικό σπίτι. Όσα έβλεπα μούκαναν εντύπωση. Θαύμαζα τα χαλιά του, τη μεγαλοπρεπή επίπλωση, τις μεγάλες ως το ταβάνι βιβλιοθήκες, με ομοιόμορφο ντύσιμο όλων των βιβλίων, τα δύο δωμάτια- γραφεία: του στρατηγού (Λεωνίδα Λαπαθιώτη) και του Ναπολέοντα το καθένα με ιδιαίτερο στιλ και παντού βιβλία και πάλι βιβλία».

Τ.Α. Μουμτζής: Τα στρατιωτικά χρόνια του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη

Βαθύ κι εξαίσιο βράδυ

Ἦταν ἕνα βαθὺ κι ἐξαίσιο βράδυ. -Βράδυ λεπτὸ κι ἀσύλληπτο, Χιμαίρας!- Ποτέ, τόσο πολύ, τέλος ἡμέρας, δὲν εἶχε λάμψει τόσο, σὰ πετράδι...

Κατέβαινε τὸ φῶς -μιὰ ὠχρὴ ἀγωνία-, σὲ κήπους, ὅλο βάλσαμα γιομάτους, τ᾿ ἄνθη μεθοῦσαν ἀπὸ τ᾿ ἄρωμά τους, μέσα σε μιὰν ἀνείπωτη ἁρμονία...

Δὲν εἶχε κἂν ὑπάρξει τέτοια δύση, μήτε στὸ νοῦ τῶν πιὸ γλυκῶν ζωγράφων. Ἀκόμα καὶ τὰ μάρμαρα τῶν τάφων, μιὰ δόξα μυστικὰ τά ῾χε κερδίσει...

Κι ὅταν τὸ θάμπος ἄρχιζε νὰ φθάνει κι ἡ νύχτα τ᾿ ἀργὰ μάγια νὰ κλώθει, τὸ φεγγάρι, παντοῦ, σὰ φλόγα ἁπλώθη... Κι ἦταν τὸ βράδυ αὐτὸ πού ῾χα πεθάνει...

 

To σπίτι του Λαπαθιώτη σήμερα

 

Ο Λαπαθιώτης με στολή έφεδρου αξιωματικού

Οικία Ηλία Βενέζη

Στην οδό Ζαΐμη, στα Εξάρχεια,  κατοικούσε ο συγγραφέας με την οικογένειά του. Τον Δεκέμβριο του 1944 είχαν μετακομίσει και τους φιλοξενούσε στο σπίτι της η οικογένεια Καραγάτση.

 

«Οι Βενέζηδες έμεναν κοντά στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, στην οδό Ζαΐμη κι εκεί οι Ελασίτες είχαν στήσει τα οδοφράγματά τους και μπροστά στο σπίτι των Βενέζηδων γινόντουσαν μάχες».

Μαρίνα Καραγάτση : «Το ευχαριστημένο ή οι δικοί μου άνθρωποι».

«Σ' εκείνα τα μέρη, στην οδό Ζαΐμη, ήταν μια μικρή ταβέρνα μέσα σε αυλή φυτεμένη με λίγα δέντρα. Εκεί πήγαιναν ξεμοναχιασμένα αγόρια και κορίτσια να μιλήσουν για αγάπη και να φιληθούν. Ήταν φτωχοί σπουδαστές που έρχονταν απ' τα νησιά του Αιγαίου και απ' τα βουνά του τόπου τους, πρώτη φορά βλέπαν τόσο μεγάλη χώρα, σαν την Αθήνα, και πρώτη φορά δοκίμαζαν να φύγουν για το γοητευτικό ταξίδι που έχει μαύρα μαλλιά, έχει καστανά μάτια, κι έχει στο νέο κορμί φόρεμα από φτηνό τσίτι. Ήταν δειλά παιδιά, δεν έκαναν διόλου φασαρία, πίναν ούζο με αμύγδαλα και μέναν πολλή ώρα ήσυχα, ώσπου να νυχτώσει και να βγουν τ' άστρα. Τότε φιλούσαν τα κορίτσια τους, άκουγαν το μούρμουρο του ποταμιού και λέγαν ιστορίες των θαλασσών και των βουνών της πατρίδας τους.

Όμως με τέτοια πελατεία η ταβέρνα της οδού Ζαΐμη έκανε πολύ μέτριες δουλειές, κι ο ιδιοχτήτης της πολύ ζήλευε τους συναδέλφους του της Πλάκας, του Ψυρρή και άλλων θρυλικών τόπων”

Ηλίας Βενέζης, “Η Δάφνη”.

Οικία Ουράνη (Όθωνος 8)

Η μεγάλη οικία του Κώστα και της Ελένης Ουράνη αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα φιλολογικά σαλόνια της Αθήνας. Εδώ συγκροτήθηκε το 1950 η θρυλική «Ομάδα των Δώδεκα» η οποία απαρτιζόταν από τους Ελένη και Κώστα Ουράνη, Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο, Η. Βενέζη, Γ. Θεοτοκά, Αγγελο Τερζάκη, Στ. Ξεφλούδα, Γ. Χατζίνη, Μιχ. Στασινόπουλο, Μ. Καραγάτση, Τ. Αθανασιάδη, Π. Χάρη και αθλοθέτησε διαγωνισμό «αφηγηματικού πεζού λόγου» που από το 1953 ονομάστηκε βραβείο «Κώστα Ουράνη». 

Οικία Γ. Κατσίμπαλη (Όθωνος 4)

 

Στην οικία του Γιώργου Κατσίμπαλη σύχναζαν λογοτέχνες της εποχής του Μεσοπολέμου. Συνδέεται με την έκδοση του περιοδικού «Νέα Γράμματα» και τη γενιά του 30. Σήμερα έχει κατεδαφιστεί και στη θέση της υπάρχει ένα σύγχρονο κτίριο.

«Αυτό το γυμνό, το εσωτερικά ξεριζωμένο σπίτι του Κατσίμπαλη, ήταν γραφτό να παίξει ένα δεύτερο και πολύ πιο ουσιαστικό από τον πρώτο ρόλο στην πνευματική ζωή του τόπου μας. Σα να συμβόλιζε η γύμνια του μια λιτότητα και μια ουσιαστικότητα που γύρευε η λογοτεχνία της γενιάς μας, ή σα να ήταν ένα τεράστιο άδειο δοχείο που γύρευε να γιομίσει με κάτι το καινούργιο, στάθηκε για δέκα χρόνια από το 1930 ως το 1940 (κυρίως όμως από το 1935 έως το 1940) το κέντρο, η λέσχη, το «στέκι» των περισσοτέρων λογοτεχνών της γενιάς μας».

Ανδρέας Καραντώνης «Το σπίτι του Κατσίμπαλη». 

Οικία Ιωάννη και Καλλιρόης Παρρέν (Πανεπιστημίου, στο ύψος της Εδουάρδου Λω)

Εδώ εγκαταστάθηκε το ζεύγος Παρρέν. Η Καλλιρόη Σιγανού-Παρρέν πρωτεργάτρια του φεμινιστικού κινήματος της εποχής, υπήρξε ιδρύτρια της εφημερίδος των Κυριών το 1887, με συντάκτριες αποκλειστικά γυναίκες και του Λυκείου Ελληνίδων το 1911. Ο Ιωάννης Παρρέν υπήρξε ο ιδρυτής του Αθηναϊκού Πρακτορείου ειδήσεων. Στο σαλόνι τους δέχονταν διανοούμενους, της Αθήνας, λογοτέχνες, δημοσιογράφους, επιστήμονες, καλλιτέχνες. Στις συζητήσεις κεντρική θέση είχαν το γλωσσικό ζήτημα και το φεμινιστικό κίνημα, ενώ δεν έλειπαν οι αναγνώσεις λογοτεχνικών έργων. Το σπίτι των Παρρέν επισκέπτονταν ο Κ. Παλαμάς με τη γυναίκα του, οι Αλεξ. Φιλαδελφεύς, Μ. Μαλακάσης, Ι. Γρυπάρης, Κ. Χατζόπουλος, Γ. Βλαχογιάννης, Γ. Καμπύσης, Κ. Χρηστομάνος, Αδ. Κύρου.

«Είμεθα όλοι συνηθροισμένοι στο ίδιαίτερόν μου γραφείον, γυναίκες και άνδρες διερχόμενοι τας ώρας μας με φιλολογικάς συζητήσεις και με φιλονικίας περί δημοτικής και καθαρευούσης. Η κυρία Παλαμά φανατική υπέρμαχος της δημοτικής εξήρεν εκεί εις μικρόν περί αυτήν κύκλον την χάριν της γλώσσης του λαού ενώ εγώ απέναντί της εις άλλον κύκλον έστρεψα τεχνηέντως το θέμα της ομιλίας εις το γυναικείον ζήτημα. Ο κ. Παλαμάς, ο ήρως του ιντερβιού της εσπέρας εκείνης, χωρίς καν να υποπτευθεί ότι εζητείτο η γνώμη του, εκηρύχθη αμέσως άνευ ενδοιασμών και επιφυλάξεων υπέρμαχος της γυναικείας χειραφετήσεως της γυναικείας προόδου, θέτων σαφώς και ορισμένως το ζήτημα της ισότητας των δυο φύλων» 

Καλλιρόη Παρρέν, «Ζωή ενός έτους, επιστολαί Αθηναίας προς Παρισινήν». 

Οικία Ανδρέα Εμπειρίκου (οδός Αινιάνος)

Εδώ βρισκόταν η οικία του ποιητή Α. Εμπειρίκου, στην οποία σύχναζαν ποιητές και διανοούμενοι της γενιάς του 30. Εκεί πρωτοδιαβάστηκαν τα έργα του ίδιου του Εμπειρίκου αλλά και η Αμοργός του Νίκου Γκάτσου και ο Μπολιβάρ του Ν. Εγγονόπουλου.

«Είχαμε άλλωστε, τώρα αποκτήσει για τις βραδινές ώρες, ένα άλλο καταφύγιο, το καινούργιο σπίτι του Ανδρέα Εμπειρίκου στην οδό Γεωργίου Αινιάνος. Οι τακτικές συγκεντρώσεις της Πέμπτης, που κρατήσανε σε όλο το διάστημα της Κατοχής, και ακόμα – αλλά όχι με την ίδια ζωηρότητα – μετά την Απελευθέρωση έγιναν ιστορικές. Εκεί στις δυο συνεχόμενες αίθουσες που η μια τους πλευρά ήταν σκεπασμένη ως πάνω με βιβλία και οι άλλες με έργα του Yves Tanguy και του Max Ernst, στριμωγμένοι σε πολυθρόνες, καναπέδες, καρέκλες, καρεκλάκια, κι οπουδήποτε αλλού βρίσκαμε, πολλές φορές χάμου, πάνω σε μαξιλάρια, παρακολουθούσαμε τον οικοδεσπότη μας να διαβάζει με τη ζεστή, χαρακτηριστική φωνή του, που ήξερε τόσο καλά να παρακολουθεί και να χρωματίζει τις πιο παραμικρές διακυμάνσεις του κειμένου, όλα τα καινούργια τότε έργα του τα «Γραπτά» πρώτα-πρώτα, το «Αργώ ή Πλους αεροστάτου» και, τέλος, το μεγάλο, χιλίων σελίδων, μυθιστόρημά του «Ο μέγας Ανατολικός».

Οδυσσέας Ελύτης «Το χρονικό μιας δεκαετίας».

lifo.gr

.

επόμενη χρονιά.

Η ανάπλαση αφορά έκταση περίπου 600 στρεμμάτων: η Ποσειδώνος θα μετατοπιστεί κατά 90 μέτρα προς τη θάλασσα και στη θέση της θα δημιουργηθούν δύο ξηρά κανάλια ως αντιπλημμυρικά έργα.

Η περιοχή του Φαληρικού Ορμου θα αναπτυχθεί σε πέντε διακριτές θεματικές ζώνες, που τις χωρίζουν τέσσερις πεζόδρομοι που θα «μπαίνουν» στη θάλασσα ως προβλήτες. Και όλα αυτά θα συνδεθούν με το Πολιτιστικό Πάρκο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

Η υλοποίηση του έργου, που συνεπάγεται επενδύσεις περίπου 230 εκατ. ευρώ, θα δημιουργήσει 1.000 θέσεις εργασίας στη φάση κατασκευής και περίπου 70 θέσεις άμεσης απασχόλησης κατά τη λειτουργία, ενώ η χρηματοδότησή του θα προέλθει από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη 2014-2020 του ΥΠΕΚΑ με 110 εκατ. ευρώ, από το ΥΠΟΜΕΔΙ με 80 εκατ. ευρώ και από το νέο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττικής με 40 εκατ. ευρώ.

Το σχέδιο προβλέπει:

• ανάπτυξη μητροπολιτικού πάρκου έκτασης περίπου 600 στρεμμάτων με άξονες τη φύση, τον πολιτισμό την άσκηση - άθληση και την ψυχαγωγία.
• αποκατάσταση της απρόσκοπτης επικοινωνίας του αστικού ιστού με το θαλάσσιο μέτωπο, με τη λειτουργική αναδιάταξη των τεχνικών υποδομών και ειδικώς των συγκοινωνιακών έργων της παράκτιας ζώνης.
• αποτελεσματική αντιπλημμυρική προστασία της άμεσης και ευρύτερης περιοχής
• λειτουργική και αισθητική συνοχή της παραλιακής ζώνης του Παλαιού Φαλήρου με το Πάρκο Πολιτισμού Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» και με το πράσινο του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας, αξιοποιώντας και αναβαθμίζοντας τα ήδη υλοποιημένα ολυμπιακά έργα στο φαληρικό μέτωπο, από τον Ιλισό έως το Δέλτα.
• εγκάρσια μετατόπιση της λεωφόρου Ποσειδώνος. Το τμήμα μεταξύ των ανισόπεδων κόμβων Κηφισού και Συγγρού, με μήκος περίπου 1.000 μ., μετατοπίζεται μέχρι 90 μέτρα προς τη θάλασσα, χαμηλώνει και καλύπτεται σε δύο θέσεις, πλάτους περίπου 300 μ. η καθεμιά, οι οποίες μαζί με πρόσθετες εγκάρσιες γεφυρώσεις ενοποιούν απρόσκοπτα τον αστικό χώρο με το παραλιακό μέτωπο.
• πράσινες «κοιλάδες» ως αντιπλημμυρικά έργα. Στη θέση της υφιστάμενης παραλιακής λεωφόρου που μετατίθεται, υλοποιούνται δύο φυσικές «κοιλάδες» πρασίνου, βατές από πεζούς, μία στο Μοσχάτο και μία στην Καλλιθέα. Αυτές οι ήπιες εδαφικές πτυχώσεις θα παραλαμβάνουν τις πλημμυρικές παροχές σε περιπτώσεις πολύ έντονης βροχόπτωσης, ενώ όλο τον άλλο καιρό θα αποτελούν πράσινες μεταβατικές ζώνες από την πόλη προς τη θάλασσα.
• υποστηρικτικά έργα. Για την άρδευση του εκτεταμένου νέου πρασίνου, δημιουργείται το Κέντρο Ανάκτησης Νερού Ελαιώνα, με τροφοδοσία από την υγρή φάση των λυμάτων του Κεντρικού Αποχετευτικού Αγωγού, υπόγεια μονάδα τριτοβάθμιας επεξεργασίας και επιστροφή της ιλύος στον κεντρικό αγωγό. Η δυναμικότητα της μονάδας θα είναι 1.200 m3/ημέρα και το παραγόμενο ανακτημένο νερό θα ανταποκρίνεται πλήρως σε όλες τις απαιτήσεις για απεριόριστη άρδευση τόσο στο μητροπολιτικό πάρκο όσο και σε μέρος του Πάρκου Κέντρου Πολιτισμού Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» (ΚΠΙΣΝ). Στα υποστηρικτικά έργα περιλαμβάνονται επίσης διατάξεις για την ανανέωση των στάσιμων νερών στον Κηφισό και στον Ιλισό, καθώς και μονάδα διαχείρισης για την αξιοποίηση των πράσινων αποβλήτων από τη συντήρηση του πάρκου.

Πηγή: Ημερησία

.

διασώζονται σε γραπτές αλλά και προφορικές πηγές.

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς

Αλλοι θέλουν το όνομα να οφείλεται στην οικογένεια Χελιδώνη, κάποιοι στον αρχαίο Δήμο Χελιδονίας, ενώ οι περισσότεροι στηρίζουν θρύλους για ένα χελιδόνι που στα χρόνια της Τουρκοκρατίας έσωσε χριστιανούς που κινδύνευαν ή υπήρξε μάρτυρας θαυμάτων. Ενας από τους παλαιότερους ιδιοκτήτες της περιοχής, ο μπαρμπα-Γιώργης Διονυσιώτης, επιμένει ότι, όταν ένα μουγκό κοριτσάκι επισκέφτηκε το εκκλησάκι, αντίκρισε ένα χελιδόνι και αναφώνησε: «Ενα χελιδόνι, ένα χελιδόνι!» Αναμφισβήτητο είναι πάντως το γεγονός ότι πολύ κοντά στην Κηφισιά υπήρχε το Νυμφαίο, σπήλαιο λατρείας των Νυμφών, όπου τελούνταν τελετές, τα περίφημα Νυμφαία. Ισως λοιπόν το πυκνό φύλλωμα των φυτών και των δέντρων και τα άφθονα νερά που έτρεχαν μέσα και γύρω από το σπήλαιο να δημιουργούσαν τον ιδανικό χώρο για τη λατρεία των Νυμφών.

Εξάλλου, οι λαϊκοί θρύλοι ήθελαν στο ρέμα της Χελιδονούς να υπάρχουν νεράιδες και δράκοι. Μάλιστα λέγεται ότι κάποτε ένας μοναχός -δεν διέσωσε η παράδοση το όνομά του- που διέμενε σε μια καλύβα στον Κηφισό κυνήγησε με ξόρκια τις νεράιδες.

Τις έκλεισε σε μια σπηλιά και ο Σταυρωμένος του ιερού τις φόβιζε. Κόντεψαν λοιπόν να πεθάνουν από πείνα και δίψα. Μια γυναίκα μαυροφορεμένη τις έκλεισε μέσα στο πέπλο της και, όταν το άνοιξε, πλήθος χελιδόνια πέταξαν στον ουρανό. Να μια ακόμη εκδοχή για την προέλευση του ονόματος της Χελιδονούς! Ακόμη και ξένοι περιηγητές που επισκέφθηκαν την Αττική στα μέσα του 19ου αιώνα υπέκυψαν στη γοητεία των θρύλων. Αλλά και ο σύγχρονος ερευνητής Στ. Μουζάκης μάς παραδίδει έναν ακόμη όμορφο θρύλο. Αναφέρει ότι στα χρόνια της Τουρκοκρατίας μόναζαν στο μικρό μοναστήρι λίγες καλόγριες. Ο πασάς του Μενιδίου θέλησε να το καταστρέψει και να τις ατιμάσει.

Εκείνες παρακάλεσαν την Παναγία να τις σώσει. Η Παναγία τις άκουσε και τις μεταμόρφωσε σε χελιδόνια. Το ανθρώπινο δέος, μπροστά στα χιλιόχρονα πλατάνια με τις τεράστιες κουφάλες τους, έδινε στη φύση υπερκόσμιες δυνάμεις που συνόδευαν το εξαιρετικού κάλλους τοπίο. Η παράδοση ήθελε στο μεγαλύτερο πλατάνι, το οποίο βρισκόταν στο πλάτωμα της εκκλησίας που σώζεται μέχρι τις ημέρες μας, να ζει ο φοβερός δράκος, στον οποίο ανήκε το πυκνό ρουμάνι του Κηφισού! Μ’ αυτούς τους μύθους πέρασαν οι αιώνες, για να έρθει η απομυθοποίηση με πεζούς και καταστροφικούς για το περιβάλλον τρόπους.

Τα νερά της Χελιδονούς τα πήρε η ULEN για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού που συγκεντρωνόταν στην πρωτεύουσα. Τα τελευταία πλατάνια -ανάμεσά τους κι εκείνο του «δράκου»- ξυλεύτηκαν στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής και ο ανθρώπινος νους χωρίς το δέος της φύσης δεν παράγει πλέον νέους μύθους. Η ανέγερση Οποιος περνά σήμερα από την περιοχή δεν φαντάζεται εύκολα ότι εκεί υπήρχε μοναστήρι. Η τοπογραφία της περιοχής έχει αλλάξει. Ομως φαίνεται ότι το μοναστήρι είχε ανεγερθεί γύρω στον 14ο με 15ο αιώνα και ανακαινίστηκε πολλές φορές.

Παρά το γεγονός ότι οι πρόσφατες τοιχογραφίες του συντηρήθηκαν τη δεκαετία του 1990, δεν έγιναν δημοσιεύσεις για τη χρονολόγησή τους. Ετσι παραμένουμε στις εικασίες ότι οι πρώτες τοιχογραφίες χρονολογούνται στον 16ο αιώνα, ενώ ακολούθησαν και άλλες τους επόμενους αιώνες. Είναι όμως θαυμαστή, ακόμη και για τους αμύητους στην τέχνη της αγιογραφίας, η Κοίμηση και Μετάσταση της Θεοτόκου. Πάντως, έως το 1968 η Παναγία η Χελιδονού θεωρούνταν μετόχι του Αγίου Βλασίου, της Μητρόπολης του Μενιδίου. Τότε παραχωρήθηκε στην Αγία Τριάδα Κηφισιάς. Το πανηγύρι Εάν δεν υπήρχαν η λιτανεία της Κηφισιάς και το πανηγύρι της Χελιδονούς, θα παρερχόταν απαρατήρητη η γιορτή της «Αποδόσεως εις την Κοίμησιν», δηλαδή τα γνωστά μας «Εννιάμερα της Παναγίας», σημείωνε ο Δημ. Καμπούρογλους, γνωρίζοντας ότι η Χελιδονού γιορταζόταν δύο φορές τον χρόνο: την Πρωτομαγιά και στις 23 Αυγούστου, ημέρα γιορτής της Μετάστασης της Θεοτόκου.

Ηταν σπουδαίο πανηγύρι με κλαρίνα, λατέρνες, χορούς, κρασί, υπαίθρια διασκέδαση και γαϊδουροδρομίες. Προσκυνητές από τα Μεσόγεια, την Κηφισιά, το Μαρούσι, το Μενίδι, τις Κουκουβάουνες συνέρρεαν στον ιερό χώρο. Οι Μενιδιάτες μετά το τέλος του πανηγυριού συναγωνίζονταν με τις σούστες και τα άλογα ποιος θα φτάσει πρώτος στο χωριό. Από την περίοδο της Κατοχής του 1940 η Χελιδονού άρχισε να εορτάζεται από τους Μενιδιάτες και τους Κουκουβανιώτες χωρικούς στις 15 Αυγούστου, ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το «φωτάναμα» Χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό στοιχείο που κάνει τη Χελιδονού της Αττικής ακόμη πιο ελκυστική είναι το περίφημο «φωτάναμα».

Ετσι καλείται κελί ή χώρος που βρισκόταν συνήθως μέσα στον περίβολο του μοναστηριού, όπου κατέφευγαν οι μοναχοί κατά τη διάρκεια των ολονυκτιών και εκ περιτροπής για να ζεσταίνονται και να πίνουν μια κούπα ζεστό ρόφημα τις παγερές νύχτες του χειμώνα. Δηλαδή επρόκειτο για βοηθητικά κτίσματα μοναστηριών, κυρίως σε ορεινές ή ημιορεινές περιοχές, όπου σημειώνονταν μεγάλες διαφορές θερμοκρασιών. Οπως κατέγραψε ο Στέλιος Μουζακίτης, στα ελάχιστα «φωτανάματα» που έχουν καταγραφεί, αυτό της Χελιδονούς ξεχωρίζει διότι είναι το πρώτο που εντοπίζεται σε σπήλαιο.

mikros-romios.gr

.

κάθε τέτοια πράξη ιερόσυλη και πίστευαν ότι προκαλούσε συμφορές.  Οι βέβηλοι τιμωρούνταν αυστηρά.

Ο Τζισταράκης προσπάθησε να αποφύγει τις συνέπειες της πράξης του. Για να δωροδοκήσει τον πασά του Ευρίπου, που ήταν ανώτερός του και υπεύθυνος για την Αθήνα, του έστειλε δεκάδες πουγκιά, γεμάτα με γρόσια. Η πράξη του όμως, ήταν ασυγχώρητη και ο Τζισταράκης καθαιρέθηκε.

Το τζαμί του Τζισταράκη, όπως είναι σήμερα.

Οι Τούρκοι δεν μπορούσαν να εμποδίσουν την κατάρα, που πίστευαν ότι απελευθερώθηκε από τη γη, με το γκρέμισμα της κολόνας. Έτσι, όταν την ίδια χρονιά εμφανίστηκε πανώλη, θεωρήθηκε πως ήταν η κατάρα της βεβήλωσης του αρχαίου ναού.

Κατά τη διάρκεια της επανάστασης, το τζαμί χρησιμοποιήθηκε ως χώρος συνελεύσεων της Κοινότητας. Αργότερα χρησιμοποιήθηκε σαν αποθήκη, στρατώνας, ακόμα και σαν φυλακή.

Σήμερα ανήκει στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, φιλοξενεί μια εντυπωσιακή συλλογή κεραμικών και είναι το μόνο επισκέψιμο τζαμί της Αθήνας.

mixanitouxronou.gr

.

αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, προληπτικά συνιστάται στα άτομα με αναπνευστικές και καρδιοαγγειακές παθήσεις και γενικότερα άτομα ευαίσθητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση να παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους και να αποφεύγουν την κυκλοφορία στο εξωτερικό περιβάλλον.

Επίσης συνιστάται στα παραπάνω άτομα, καθώς και τα παιδιά, να αποφεύγουν την έντονη σωματική άσκηση, η οποία μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό της αναπνευστικής οδού και να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα.

Βήμα

.